Sluitzegel, ontwerp van Jan Toorop, 1914 (TMS 220606)
Sluitzegels
Brievenpost is op zijn retour. Nog even en niemand weet nog wat een postzegel is, laat staan een sluitzegel. Tegenwoordig zou je het een sticker noemen, die je kunt gebruiken om een envelop mee dicht te plakken of mee te versieren.
Deze sluitzegels stammen uit 1914. Als de Eerste Wereldoorlog uitbreekt, trekken bijna één miljoen Belgen naar het noorden. Lopend, op de fiets en met de trein stromen deze vluchtelingen het land binnen. Gezinnen nemen mensen in huis, bedrijven stellen fabriekshallen ter beschikking en de overheid richt een Koninklijk Nationaal Steuncomité op.
De directie van de Delftsche Nijverheid – de Gist- en Spiritusfabriek, Calvé en de Lijmfabriek – is zeer begaan met de vluchtelingen, ook omdat de zakelijke banden met België hecht zijn. Veel gistproductie vindt plaats in twee grote fabrieken in Huy en Brugge. Gebouw De Gemeenschap in het Agnetapark wordt aangepast om vluchtelingen in op te vangen, zoals ook de Flessenfabriek aan de Haagweg en het TH-gebouw van Scheepskunde onderdak bieden.
Om geld in te zamelen, komt het bedrijf met een briljant idee. De reclameposters die Calvé sinds het eind van de negentiende eeuw uitgeeft, zijn ook dan al vermaard. De directie geeft nu tien van deze topontwerpen als reproductie uit op een sluitzegel. Voor tien cent kunnen geïnteresseerden de serie aanschaffen met kunstwerkjes van George Hendrik Breitner, Theo Nieuwenhuis, Jan Toorop, Theo van Hoytema, Jacques Zon, Lothar Meggendorfer, Jan Rinke en Jan Wiegman. De opbrengst gaat naar het Koninklijk Nationaal Steuncomité. De actie is een succes. Wie wil er nu niet zo’n mooi setje zegels, terwijl je er ook nog eens goed mee doet voor de Belgische vluchtelingen? Belangstellenden kunnen zich melden bij de ‘Afdeeling Reclame’, want dat was het uiteindelijk natuurlijk ook – een geweldige reclamestunt.