Op de barricades

Spandoeken vind je niet in een archief, maar dit protestaffiche maakt wel deel uit van de collectie. Het gaat om een gewichtige zaak waar Delftenaren in 1861 flink gepikeerd over zijn: de Koninklijke Akademie moet dicht.

In 1842 opent aan de Oude Delft de Koninklijke Akademie, waar jongens opgeleid worden tot burgerlijke ingenieurs en ambtenaren in Nederlands-Indië. Delft is dolblij, want zo’n instelling levert mooie banen op en er komen welgestelde studenten naar de stad. Maar de Akademie pakt niet goed uit. Om in de koloniën carrière te kunnen maken móet je in Delft naar school, een verplichting die veel weerstand wekt. Tegelijkertijd komt de ingenieursopleiding onvoldoende uit de verf. Veel rijkeluiszonen komen hier ‘omdat het zo hoort’, niet omdat ze willen studeren. De ordeproblemen zijn groot.

Opeenvolgende ministers zoeken naar oplossingen, onder meer door de gepensioneerde majoor J.A. Keurenaer tot rector te benoemen. Hij moet de studenten orde en tucht bijbrengen, een werkwijze die haaks staat op het vrije academische onderwijs. Studenten weigeren in 1861 zijn nieuwe reglement te ondertekenen. Keurenaer reageert verbolgen: hij stelt nog strengere regels op en verbiedt alle studentenverenigingen. Dat levert zoveel commotie op dat minister S. baron van Heemstra de Koninklijke Akademie voorlopig sluit.

Op dat moment komen de gemeenteraad, leerlingen en ouders in actie. Zij schrijven de koning aan, komen bijeen in de Stadsdoelen en één van hen maakt dit biljet. Het protest heeft effect: na twee maanden heropent de Koninklijke Akademie en vervalt het gewraakte reglement. Een oplossing voor de problemen is er dan echter nog niet. Die komt pas bij onderwijshervormingen onder het volgende kabinet tot stand. Dat betekent in 1864 wel het einde van de Koninklijke Akademie, maar tegelijkertijd het begin van een aparte Indische Instelling én de Polytechnische School, de voorloper van de TU Delft. Een gouden greep.

Cornelis Ouboter van der Griendt, Gravure van het afscheid van de Koninklijke Akademie, 1864 (TMS 6844)