Het vliegende legertje

Een heus leger voor de stad! Met liefst 700 man slaat de Delftse revolutionair Adam Mappa in augustus 1787 zijn tenten op buiten de Haagpoort. Deze actie van het zogenaamde vliegende legertje is het voorlopig hoogtepunt in de strijd tussen patriotten en prinsgezinden. Jarenlang hebben de partijen elkaar alleen bestreden met de pen als wapen.

De Delftsche Courant staat vol met artikelen van patriotten die pleiten voor een nieuw bestel: weg met de stadhouder en weg met de regentenkliek. Er verschijnen spotprenten waarin Oranjegezinden belachelijk worden gemaakt, zoals de Rotterdamse mosselkeurvrouw Catharina Mulder. In 1783 en 1784 heeft zij samen met onder meer Cornelia Zwenke de verjaardag van Willem V aangegrepen om patriotten te belagen. Op deze prent staan zij afgebeeld met hun scheldnamen Kaat Mossel en Ruige Keet. De prinsenvlag die getuigt van hun aanhankelijkheid aan Oranje, is op de mosselkar geplant, wat natuurlijk een grove belediging is.

Eind 1786 slaat de vlam in de pan. Stadhouder Willem V wijkt uit naar Nijmegen en probeert van daaruit langs militaire weg zijn gezag te herstellen. Uit het hele land trekken patriotten naar Utrecht om die stad te verdedigen. Onder hen zijn 24 Delftenaren, geleid door Adam Mappa. Zij hoeven niet in actie te komen, maar keren in augustus 1787 toch als overwinnaars terug. Hun aanwezigheid voor de stadsmuren is dreigend genoeg om elf Oranjegezinde regenten te bewegen om hun zetel in de veertigraad af te staan aan patriotten. Dagjesmensen trekken naar het legerkamp om de helden van de revolutie te bewonderen en te feliciteren.

De feestroes is van korte duur. De koning van Pruisen, een zwager van Willem V, valt de Republiek binnen en herstelt binnen enkele dagen het oude regime. Op 17 september is Delft ‘bevrijd’ en veel patriotten vluchten naar het buitenland. Mappa belandt uiteindelijk in Amerika, waar hij het brengt tot ‘supervisor’, een soort burgemeester, van het dorp Barneveld. Inderdaad, genoemd naar Johan van Oldenbarnevelt, de tegenstrever van stadhouder prins Maurits.