312 Sokken

Breipatronen met sokken voor het hele gezin en een scoreformulier per jaar. De in 1763 geboren Maria Catharina van Tomputte houdt het nauwgezet bij tijdens haar huwelijk met Adrianus Josephus van Berckel.

Maria is 36 jaar oud als zij in de zomer van 1799 met de twaalf jaar oudere Adrianus Josephus trouwt. Hij is een jaar tevoren weduwnaar geworden. Met twee puberende zoons van zestien en veertien jaar oud kan hij haar hulp vast goed gebruiken. Zij verlaat haar ouderlijk huis in Rotterdam en verhuist naar de Voorstraat in Delft, waar de rijke katholieke familie Van Berckel residentie houdt. Louter een verstandshuwelijk? Daar lijkt dit curieuze schriftje wel naar te verwijzen.

Net na de wittebroodsweken maakt Maria haar eerste aantekening. Ze noteert het aantal sokken dat zij breit voor zichzelf en voor ‘Berkel’, voor ‘Nol’ en voor ‘Henrie’ – respectievelijk haar man en twee stiefzoons. In de loop der jaren komen er ook andere gegadigden bij, zoals ‘Cato’ en de ‘klijne’. Misschien zijn die laatste sokjes bestemd voor Maria Joanna, het dochtertje van haar stiefzoon Henricus, dat in 1810 geboren wordt. De administratie stokt kort daarna. Maria wordt ernstig ziek. Ze breit nog wel wat sokken op haar ziekbed maar sterft in november 1811. De teller staat dan op 156 paar sokken.

Dat dit alleen een verstandshuwelijk zou zijn, houdt geen stand. Handwerk en breiwerk zijn nu eenmaal de voornaamste bezigheden van rijke dames in die tijd. Maria neemt haar werk zelfs zo serieus dat zij het administreert. Maria’s man lijkt ook oprecht ontdaan bij haar overlijden. Hij plaatst een rouwadvertentie voor zijn vrouw ‘van bijna 48 en een half jaren’ oud, waarvan hij er ‘ruim twaalf met haar gelukkig vereenigd was’. Daar spreekt meer uit dan alleen het gemis aan een nieuw paar sokken…

Laatste aantekening in het breischrift van M.C. van Tomputte (Archief 464, inv.nr 120)