Tekening van de binnenzijde van de Rotterdamsepoort, 1599 (TMS 8321)
De Rotterdamsepoort in het Album Rademaker, begin achttiende eeuw (TMS 5721)
Detail van een Gezicht op Delft door Paulus van Liender, achttiende eeuw (TMS 7162)
16 juli 2023:
De Rotterdamsepoort
Mensen over de hele wereld kennen de Rotterdamsepoort, ook al is die al bijna twee eeuwen weg. Hij staat namelijk prominent op het Gezicht op Delft van Johannes Vermeer, geschilderd omstreeks 1660. Dan is het bouwwerk nog in volle glorie te bewonderen, inclusief de middeleeuwse voorpoort. Met zijn twee torentjes heeft hij wel iets weg van de Oostpoort, de enige Delftse stadspoort die nog bestaat.
Zowel de voorpoort als de hoofdpoort kunnen worden afgesloten, zodat eventuele kwaadwillige bezoekers daartussen in de val zitten. Vanaf de muur en de weergang aan beide zijden van de toegangsweg kunnen zij bovendien onder vuur worden genomen.
De Rotterdamsepoort wordt in de Middeleeuwen ook wel Wittevrouwenpoort genoemd. Dat verwijst naar het klooster Koningsveld aan de Schie, waar in het wit geklede zusters wonen. Later staat hij bekend als de Sint-Jacobspoort. Dat heeft te maken met de zaal op de verdieping van het poortgebouw. Die wordt als gildekamer gebruikt door de schippers en hun patroonheilige is de apostel Jacobus.
In de achttiende eeuw wordt de voorpoort gesloopt. De hoofdpoort krijgt een classicistisch front en de toegangsweg komt vrij in het zicht te liggen. De doorvaart rechtsom naar de stadssingel kan worden verruimd en er komt een wat grotere ophaalbrug. In 1834 moet ook de Rotterdamsepoort zelf het ontgelden. Hij wordt voor afbraak verkocht en kort daarop gesloopt.
Zo goed bekend als de buitenkant is, zo weinig afbeeldingen zijn er van de binnenzijde. Maar de oudste tekening die het Stadsarchief ervan heeft, is toevallig wel een heel bijzondere. Hij dateert uit 1599 en is misschien wel gemaakt als ontwerptekening voor een modernisering. We zien een symmetrisch bakstenen bouwwerk met speklagen, bekroond door een topgevel met weelderige voluten en aan weerszijden een obelisk. Helemaal bovenaan prijkt een leeuw die het Delftse stadswapen toont. Op het leien dak staan twee windvanen. Door de poortopening, voorzien van een valhek, zien we de ommuurde toegangsweg. Aan het einde, onder de voorpoort, staat een stoere schutter alsof hij zeggen wil: hier waak ik!