Schimmelvrij

Stegen en sloppen zijn schilderachtig, maar zijn ze ook schimmelvrij? Piet Kramer legt in 1907 de Bagijnesteeg vast, nu de Bagijnestraat. Tegelijkertijd is de gezondheidscommissie bezig met een grootschalig onderzoek naar de hygiëne in de stad. Medewerkers noteren minutieus de woonomstandigheden achter de voordeuren in dit soort pittoreske straatjes.

Het archief van de gezondheidscommissie is om meer dan één reden van grote waarde. De omvang is indrukwekkend. Tussen 1903 en 1909 bezoeken medewerkers 4612 Delftse woningen; van al die woningen stellen zij een vier pagina’s tellend rapport op. Ook de gedetailleerdheid mag er zijn, zowel de gegevens van het huis als die van de bewoners worden nauwkeurig omschreven. Tot slot is het maatschappelijk belang van dit archief onomstreden.

Veel arbeiders zijn in de negentiende eeuw aangewezen op krotten en vochtige kelderruimten. De in 1901 aangenomen Woningwet moet hier verandering in brengen. Gemeenten krijgen de macht zich met de woningvoorraad te bemoeien, vooral om de gezondheidsrisico’s uit te bannen. Dit woningonderzoek is een eerste stap om het probleem inzichtelijk te maken. Van de 4612 bezochte woningen bijvoorbeeld zijn er 653 die slechts uit één kamer bestaan. Als daar een gezin moet wonen, slapen en koken is de hygiëne vaak ver te zoeken.

De rapporten uit de Bagijnesteeg geven iets prijs van het wonen in zo’n pittoresk straatje. De meeste woningen zijn redelijk op orde, de gezondheidscommissie is tevreden. De huurwoning van orgeldraaier Cornelis Turkenburg op nummer 34 heeft twee kamers en een zolder. In alle ruimten valt daglicht binnen, er is stromend water en er staat een eigen privaat op het plaatsje. Cornelis slaapt met zijn vrouw in de bedstee beneden, de twee jongste kinderen slapen ernaast in een ledikant en de twee oudste kinderen op zolder. Daar boffen ze niet mee. Want het huis is dan wel schimmelvrij, op zolder tiert het wandgedierte welig.

Benieuwd naar de woonomstandigheden in uw straat aan het begin van de twintigste eeuw? Op straatnaam zijn alle rapporten van de Delftse gezondheidscommissie doorzoekbaar: zoeken op straatnaam