De Lakengracht

In 1644 maakt Johan van Beest op verzoek van de burgemeesters een kaart van het gebied tussen de Verwersdijk en de oostelijke singelgracht. De stad is in de groei en er is veel nieuwe woonruimte nodig. Bouwen buiten de muren is (nog) geen optie en dus wordt de oplossing net als tegenwoordig gezocht in ‘verdichting’ van de bestaande bebouwing.

Hier in het oosten is nog heel wat open ruimte. De stad stelt die beschikbaar aan lakenvollers en -ververs die er hun producten op ramen hangen om ze te laten drogen. En blekers kunnen hier het door hen gewassen linnengoed uitspreiden in de zon. De burgemeesters nemen nu een ingrijpend besluit: die functies, hoe waardevol ook voor de plaatselijke economie, gaan de stad uit. In 1615 is al een soort bedrijventerrein aangelegd buiten de westelijke singelgracht, ten zuiden van de Buitenwatersloot. Daar staan sindsdien de houttuinen, ruimtevretende opslagplaatsen van houthandelaren. Ten westen daarvan worden nu de stadslakenramen gevestigd en er is ook ruimte genoeg voor blekerijen. Zo ontstaat hier een heus bedrijventerrein, net zoals de Scheepmakerij die zich al sinds mensenheugenis buiten de Rotterdamsepoort bevindt.

De vrijgekomen ruimte in de binnenstad wordt planmatig ontwikkeld. Het stadsbestuur koopt een aantal huizen aan de noordzijde van het Rietveld en laat die slopen. Zo kan daar een aftakking van de gracht worden gemaakt, parallel aan de Verwersdijk. Ter herinnering aan de verdwenen nijverheid krijgt hij de passende naam Lakengracht. De zijstraten heten Wolstraat, Nieuwe Raamstraat en Fortuinstraat. Binnen enkele jaren ontstaat zo een dichtbevolkte woonwijk. Lang kunnen de bewoners niet genieten van hun nieuwe huizen: in 1654 ontploft de kruitopslag aan de Geerweg en wordt bijna het hele Doelenkwartier verwoest. Maar de wijk wordt herbouwd, met financiële steun van de Staten van Holland. Die zijn immers eigenaar van het kruithuis en moeten dus een flinke schadevergoeding betalen.

Als het inwonertal van Delft in de achttiende eeuw daalt, verpaupert de wijk. In 1814 worden de huizen in de Wolstraat en de Nieuwe Raamstraat afgebroken. Er wordt een exercitieterrein aangelegd voor het aan de Paardenmarkt bivakkerende garnizoen. In 1914 verrijst hier de bibliotheek van de Technische Hogeschool. De Lakengracht is dan al gedempt. Het noordelijke deel ligt nu onder de Paardenmarkt, het zuidelijke stuk is nog enigszins herkenbaar in de opvallend brede Raam.