Canadese helden

28 juli 1945

Helden zijn het. De Canadese bevrijders verjagen de Duitse bezetters, brengen chocolade en sigaretten, en delen de eerste weken zelfs hun eigen rantsoenen aan de hongerende bevolking uit. De mannen kunnen niet genoeg gefêteerd en geprezen worden. Toch? Eind juli klinken er ook andere geluiden. Hun bezoek aan Delftse kroegen en hun contact met Delftse meiden wordt steeds minder gewaardeerd.

Dronken militairen
Wie de politierapporten leest, ontdekt een andere kant van de Canadian heroes. Regelmatig moeten agenten stomdronken Canadezen bij de les houden. Op 20 mei belandt iemand ernstig gewond in het Hippolytusziekenhuis omdat een Canadees met een vuurwapen ‘in het wilde weg’ heeft geschoten. Tien dagen later rukt de politie ’s nachts uit om ene Van der Heeft uit de gracht te vissen die daar door een stel dronken Canadezen in geduwd is. De betreffende militairen zitten in het café van Sparenburg op de Voldersgracht, waar ze ‘de boel kort en klein’ slaan. De agent die ingrijpt, gaat ook nog bijna kopje onder. Het is geen losstaand incident; overmatige drank nekt meer militairen. Agenten trekken er regelmatig op uit om dronken Canadezen van de straat te plukken en bij hun oversten af te leveren.

Toos Holterman arm in arm met twee Canadese militairen, foto P. Odijk (TMS 11674)

Flirten en flaneren
In tegenstelling tot de Britse en Amerikaanse troepen, blijven de Canadezen nog lange tijd in Nederland – de laatsten repatriëren pas in februari 1946. Zeker in deze zomermaanden is er voor hen maar weinig te doen. De mannen bezoeken de door de Delftse jeugd aangeboden Welcome-avond in de Stads Doelen en ze geven demonstraties honkbal op het DHC-terrein, maar daar vullen ze hun dag niet mee. Geleidelijk aan worden ze wel vaker ingezet. Ze bewerken land, reinigen grachten en ruimen puin, maar werkelijk militaire taken zijn er nauwelijks omhanden. De mannen brengen daarom relatief veel tijd door in de hen toegewezen panden van de Technische Hogeschool: Scheeps- en Werktuigbouwkunde aan de Nieuwelaan en Weg- en Waterbouwkunde aan het Oostplantsoen. Vanaf eind mei zijn die gebouwen getooid met opvallende borden: ‘verboden stil te blijven staan of goederen te ruilen binnen een afstand van 200 meter’. De populaire ruilhandel moet hiermee ingedamd worden, evenals het volgens velen te vrijpostige contact met de Delftse jongedames.

De Canadese militairen hebben van begin af aan succes bij de meisjes, tot chagrijn van de Delftse jongens. Herman van Scheepen geeft in zijn dagboek op 9 mei al een sneer aan zijn leeftijdgenotes: ‘In de twee dagen dat de Canadezen hier zijn, zijn er al meer Canadezenmeiden, dan moffenkledders in vijf jaar.’ Die aantrekkingskracht blijft groot. Terwijl Albert de Booy succes boekt met Trees heeft een Canadees  patrouilleert de Delftse politie om ‘de flirtende meiden’ bij de Canadezen weg te houden. Niet alleen de Hollandse jongens balen, ook de autoriteiten maken zich zorgen.

Verloving met Patrick
De kranten schrijven over meisjes die steeds bij de Canadezen rondhangen, waarbij ze ‘alle remmen van elementaire zedelijkheid en terughouding hebben afgezet’. De meisjes pappen aan met de Canadese militairen en hebben seks met hen. Die mannen hebben nu eenmaal behoefte aan een verzetje, zo wordt geredeneerd. De jongedames zouden echter beter moeten weten. De angst voor buitenechtelijke kinderen, ontwrichte huwelijken en geslachtsziekten is groot. Een predikant roept in Vrij Nederland uit: ‘Wij zullen God prijzen, wanneer de Canadeezen, gasten of geen gasten, weer naar Canada verdwenen zijn.’ Vijf jaar lang gold het ‘verduitsen’ als schandelijk, nu mag het volk ook niet ‘verengelsen’ of ‘vercanadezen’.

Jongeren verdringen zich rond Canadese jeeps, foto Filmdienst der Binnenlandse Strijdkrachten Delft (NIOD)

Dat lang niet iedereen daarvan terugschrikt, blijkt wel uit de verlovingsadvertenties die in de loop van juli in Veritas verschijnen. Mies uit de Raamstraat verlooft zich met Patrick Walsh uit Quebec, Mies van de Burgwal verbindt zich aan Jack Pecor uit Vancouver en Francis van de Buitenwatersloot is van plan te trouwen met Leo Perry uit Edward Island. Wellicht zijn hier al bevrijdingsbaby’s op komst? Het zou interessant zijn om te weten of deze Delftse jongedames inderdaad de oversteek naar Canada hebben gemaakt, hun verloofden achterna. Na vijf jaar oorlog wil je voor zo’n Delftse jongedame met een Canadese bevrijdingsheld toch ook niets liever dan een happy end?

Eveneens ver van huis zijn tientallen Delftse kinderen, die met de kinderuitzending ergens buiten de stad zijn om aan te sterken. In Goes, in België én in Zwitserland. Daarover meer in het Bevrijdingsbulletin van 4 augustus 1945: Aansterken over de grens.

Dit verhaal is gebaseerd op informatie uit:

• Kranten via www.delpher.nl:
  o Trouw, 23-5-1945, 28-5-1945 en 29-5-1945
  o Veritas, mededelingenblad voor Delft en omstreken, 7-7-1945, 10-7-1945, 12-7-1945, 24-7-1945, 11-8-1945 en 15-8-1945
  o Vrij Nederland
• Archief 575. Gemeentepolitie
  o 640. Dag- en nachtrapporten, 20-5-1945, 23-5-1945, 29-5-1945, 30-5-1945, 1-6-1945 en 4-6-1945
  o 641. Dag- en nachtrapporten, 31-7-1945
• Archief 598. Losse aanwinsten
  o 1715. Dagboeken van Herman van Scheepen, 1944-1945

PS Bent u of kent u zo’n Delftse ‘bevrijdingsbruid’, dan komen we graag met u in contact via stadsarchief@delft.nl t.a.v. Bevrijdingsbulletins.

Ga hier naar alle Bevrijdingsbulletins.

Zelf onderzoek doen naar de Tweede Wereldoorlog in Stadsarchief Delft?