Oude tekeningen gaan internationaal
Hoe laat je een 18de eeuwse tekening in twee maanden meer dan 65.000 keer internationaal bekeken worden? Conservator van de Beeld en Geluidcollectie van Stadsarchief Delft Annika Hendriksen legt het je uit.
Wikicommons als internationale beeldbank
Eind 2019 nam Stadsarchief Delft deel aan het project Deel je Data dat werd georganiseerd door Wikimedia Nederland. Het doel is Nederlandse culturele instellingen interessante stukken uit hun collecties te laten delen met een groot publiek via de kanalen van Wikimedia, zoals WikiCommons en Wikidata. Wikicommons is de ‘beeldbank’ van Wikimedia waaruit bijvoorbeeld afbeeldingen worden geput voor Wikipedia-artikelen, maar ook door zoekmachines als Google worden getoond en waaruit kranten en andere media putten. Een vereiste is dat het werk deelbaar/herbruikbaar moet zijn. Het bereik is dus internationaal en heel breed. Gebruikers verspreiden de bekendheid met onze collecties door scans ervan te gebruiken in bijvoorbeeld Wikipedia-artikelen. Zo werd het Engelstalige artikel over Johannes Vermeer met daarin een tekening van Abraham Rademaker uit de Beeld en Geluidcollectie van Stadsarchief Delft in twee maanden ruim 65.000 keer bekeken.
Collectie upload bijzondere tekeningen Balthasar Jooss
Volgend op een aantal theoretische Masterclasses werd de Wiki Techtstorm georganiseerd; een internationale tweedaagse bijeenkomst, waar meerdere Nederlandse instellingen onder begeleiding van betrokken en enthousiaste tech-helpers uit de Wikimedia community collectie uploadde naar WikiCommons.
Stadsarchief Delft heeft als pilot een upload gedaan van een serie rechtenvrije, 19de eeuwse topografische tekeningen van de tekenaar Balthasar Jooss. Bijzondere tekeningen, want het betreffen gedetailleerde afbeeldingen van grotendeels niet meer bestaande gebouwen, zoals de Koepoort, de Schoolpoort en de Waterslootsepoort, maar ook van een glasblazerij en bleekveldjes buiten Delft.Op Wikipedia schreef ik een artikeltje over de tekenaar https://nl.wikipedia.org/wiki/Balthazar_Jooss, met enkele tekeningen erbij ter illustratie. Het artikel is gekoppeld aan het Wikidata-item van de tekenaar https://www.wikidata.org/wiki/Q63986121. Wikidata is de database waarin gegevens op een gestructureerde wijze wordt opgeslagen, en zo onder andere een link vormt tussen de wikipedialemma’s in verschillende talen. Ook geeft Wikidata structuur aan de metadata van de afbeeldingen op Commons.
Omdat zowel Wikipedia als WikiCommons en Wikidata vrij door iedereen te gebruiken zijn, staat er meer Delftse collectie op dan wat het Stadsarchief nu zelf heeft geüpload, zoals (foto’s van) oude tekeningen en prenten uit het zogenaamde Publiek Domein (waar geen auteursrechten meer op berusten). Ook de tekening bij het artikel over Johannes Vermeer was niet door het stadsarchief zelf geüpload.
Nieuwe beeldbank voor Stadsarchief Delft
Tegelijkertijd is het archief nu hard bezig met de technische inrichting van een auteursrechtenmodule ten behoeve van de nieuwe beeldbank, waarna we van alle beelden gaan uitzoeken of deze online mogen en eventueel downloadbaar kunnen worden. Uiteindelijk komt zo ál het rechtenvrije materiaal uit onze (gedigitaliseerde) beeldcollecties op deze beeldbank te staan. In afwachting daarvan kan men nu in ieder geval de tekeningen van Jooss op Commons bewonderen en hergebruiken voor elk doel:
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Drawings_of_Delft
Door Annika Hendriksen, conservator Beeld en Geluid Stadsarchief Delft
The Jesuit Church on the Oude Langendijk in Delft, circa 1730, brush in gray ink, by Abraham Rademaker, coll. Stadsarchief Delft